Dwie Postawy

Istnieją moim zdaniem dwie skrajne postawy w zajmowaniu się prawem: mania zadawania pytań i mania regulowania wszystkiego za pomocą przepisów. Logicznie rzecz biorąc nie można być jednocześnie wyznawcą obu tych postaw. Mania zdawania pytań jest również moją chorobą. Z manii tej w dużym stopniu uleczyło mnie następujące zdanie Konrada Jaskóły: „Wiedza jest zasobem niewyczerpalnym”. Pytania zwiększają zasób wiedzy i generują rozwój, a nie – jak mi się kiedyś wydawało – kończą wszystkie problemy i zapewniają spokój.

Jest też mania zadawania pytań dla zadawania pytań. Ta jest mi obca oprócz jednego pytania, które dręczy mnie od lat: „Czy można wytoczyć dziś proces o ustalenie nieważności Testamentu Bolesława Krzywoustego, i czy ktoś spoza rodziny królewskiej – na przykład ja – ma w tym interes prawny”. Bo chętniej mieszkałbym w Ziemi Łęczycko-Sieradzkiej niż w województwie łódzkim. Przepisy o nadpłacie podatku są przykładem postawy zrodzonej z połączenia mani zdawania pytań i mani regulowania. Pisałem z nadpłaty pracę magisterską. Wtedy była uchwalana Ordynacja Podatkowa i wydawało mi się, że przepisy o nadpłacie to potrzebna regulacja. Po latach oceniam, że konstrukcja nienależnego świadczenia powinna być zaadoptowana do podatków. Tak jest – zdaje się – w Szwajcarii.