Poradnik japoński

Pisałem już o poradnikach amerykańskich oraz poradniku polskim. Z dużym uproszczeniem można powiedzieć, że: amerykańskie poradniki motywują czytelnika odwołując się do CELU działania, którym jest SUKCES. Polski „Traktat od dobrej robocie” motywuje czytelnika odwołując się do WARTOŚCI, którą jest DOBRA ROBOTA JAKO TAKA (można powiedzieć, że jest w duchu TAOISTYCZNY). Japońskie poradniki pojawiły się być może dużo wcześniej niż amerykańskie i polskie.

Przykładem, jest „Hagakure” („Ukryte w listowiu”), który samuraj Yamamoto Tsunetomo napisał w czasach polskiego Sejmu Niemego. Tsunetomo jest poetycki i dosadny. Przykład: „Nie ważne czy jesteś roninem, czy kimkolwiek, jeśli nie jesteś człowiekiem, który pokonuje trudności do końca, to nie nadajesz się do swojej roli.” (w angielskiej transkrypcji brzmi to mniej więcej tak: „Ronin de aroo to, nan de aroo to, kuroo shitsukushita mono de nakereba, yaku ni wa tatanai”).

Poradnik japoński motywuje czytelnika odwołując się do HONORU. Pojęcie honoru, pojawiło się podobno w średniowiecznej Europie i w Japonii. Niezastąpiony J. M. Bocheński wyjaśnia tak oto różnicę: kodeks etyczny mówi o wymaganiach, które stawiam sobie ze względu na innych, kodeks honorowy mówi o najwyższych wymaganiach, które stawiam sobie samemu.